Chu Đậu là một vùng quê trù phú nằm bên tả ngạn sông Thái Bình. Vào thế kỷ XIX, Chu Đậu là một xã thuộc tổng Thương Triệt, huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương, nay là làng Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Chữ Hán Chu là thuyền, Đậu là bến (bến thuyền đỗ). Các bậc cao niên trong làng kể lại thời xưa thời xưa nơi đây gần bến sông thuyền bè ra vào tấp nập. Từ Chu Đậu, xuôi sông Thái Bình đến Nấu Khê, sang sông Kinh Thày ra cảng Vân Đồn. Cũng từ Chu Đậu xuôi sông Thái Bình sang sông Luộc đến Phố Hiến về Thăng Long. Làng Chu Đậu. Theo các nhà nghiên cứu, làng Chu Đậu xưa là một trung tâm gốm cao cấp, xuất hiện vào cuối thế kỷ XIV, cực thịnh vào thế kỷ XV - XVI và tàn lụi vào thế kỷ XVII. Ngày nay, ngoài nghề nghiệp chính của người dân là nghề nông, nghề gốm đang hồi sinh với nhiều sản phẩm mẫu mã đa dạng được xuất khẩu đi khắp nơi trên thế giới.

 

      Làng Chu Đậu không chỉ nổi tiếng với nghề gốm sứ cổ truyền mà nơi đây còn lưu giữ những thiết chế văn hóa đặc sắc với các di tích lịch sử có giá trị. Tọa lạc ở trung tâm của làng với không gian thoáng đạt, đình Chu Đậu thờ 3 vị Thành hoàng làng trong đó có một vị là Vương Qúy Thị - cung phi của vua triều Lê (thế kỷ 18).

      Theo văn bia hiện lưu giữ tại đình ghi lại rằng: Bà cung phi Vương Qúy Thị tên thật là Ngọc Viên người ở trang Đặng Xá, tổng Thượng Triệt, huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương (nay là làng Mỹ Xá, huyện Nam Sách). Từ thuở thanh xuân đã được tuyển vào cung vua Lê, liệt vào hạng cung phi. Bà là người đức hạnh, hiền thục, đoan trang, diễm lệ, tiếng thơ vang vọng khắc nơi. Tấm lòng nhân hậu của bà đã chu cấp cứu những người nghèo qua cơn khốn đốn. Ba xã (Đặng Xá, Chu Đậu, Uông Thượng) được bà ban cho phúc lớn, ân dầy. Sau bà sinh được một công chúa tên húy là Ngọc Ân, nhưng chẳng may cả hai mẹ con đều chết sớm. Vua lấy làm thương tiếc vô cùng ban chỉ cho dân xã Mỹ Xá, xã Chu Đậu và xã Uông Thượng phải thờ ngài làm Thành hoàng. Hàng năm đến ngày giỗ (21/5 âm lịch), ba xã chiếu theo ước lệ chuẩn bị đầy đủ lễ vật theo nghi thức đã quy định để cúng bà. Trải qua các triều đại bà đều linh thiêng hưởng ứng nên đã được các đời vua ban sắc phong. Hiện nay, đình Chu Đậu còn giữa được 2 đạo sắc phong thời Nguyễn cho bà. Năm Khải Định thứ 2, ngày 18 tháng 3 được phong: Trịnh Uyển; Năm Khải Định thứ 9 được phong: Trai Tĩnh Trung Đẳng thần.

      Nhớ công ơn, 3 xã Chu Đậu, Mỹ Xá, Uông Thượng (ngày nay các xã chuyển thành thôn) đồng lòng cùng xây dựng đình ở mỗi xã phụng thờ “Đại Vương bà” nhân từ đức độ. Đình Chu Đậu được khởi về phía Tây Bắc cuối làng.

Trải qua thời gian, ngôi đình khởi dựng đầu tên vào thời Lê Tung Hưng bị hư hại. Vào thời Nguyễn, dân làng xây dựng ngôi đình khang trang to đẹp trên khôn viên đình cũ để thờ các vị Thành hoàng làng với kiến trúc kiểu chữ J gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung, kết cấu khung vì, cột bằng gỗ tứ thiết, mái lợp ngói mũi truyền thống.

      Khoảng những năm 1957-1960, đình bị hạ giải hoàn toàn. Năm 1990, nhân dân trong làng đã góp công, góp của xây 1 gian đình bằng tranh tre đơn giản để đáp ứng nhu cầu tâm linh. Năm 2017, theo nguyện vọng của chính quyền và nhân dân địa phương, ngôi đình được xây dựng lại trên nền đất Hợp tác xã trước kia (cách đình cũ 500) để thờ các vị thành hoàng và là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân địa phương.

      Hiện nay, đình có kiến trúc kiểu chữ Đinh gồm 5 gian Đại bái và 3 gian hậu cung theo kiểu đao tàu déo góc, chất liệu bằng bê tông cốt thép giả gỗ, móng và tường xây bằng gạch chỉ, mái lợp ngói mũi, kết cấu vì kèo kiểu chồng giường, họa tiết trang trí hoa văn lá hóa long cách điệu truyền thống. Trước cửa đình có ao đình nước xanh mát quanh năm.

Hàng năm lễ hội chính của đình Chu Đậu được Tổ chức vào hai ngày mùng 9 và mùng 10 tháng 2 âm lịch. Lễ hội có từ xa xưa, đây là lễ kỳ phúc đầu năm với mong muốn cầu cho dân làng bình an, no ấm. Trong lễ hội có tổ chức tế lễ, các trò chơi dân gian chọi gà, cờ người, hát quan họ trên thuyền...