Ô ăn quan hay còn gọi là Ăn quan là một trò chơi dễ chơi, mộc mạc mang tính trí tuệ, đậm chất dân gian quen thuộc của trẻ em Việt Nam từ xa xưa. Cùng với các trò chơi dân gian khác như bắt trạch trong chum, nhẩy bao bố…, trò chơi ô ăn quan tại Bảo tàng Hải Dương được các bạn trẻ tham gia một cách nhiệt tình và sôi nổi.
Để chơi trò chơi này, người chơi cần chuẩn bị 1 bàn hình chữ nhật kẻ 10 ô vuông đối xứng nhau (gọi là ô Dân), hai đầu hình chữ nhật có hai vòng cung lớn (gọi là ô Quan). Quân chơi thường gồm hai loại (Quan và Dân), là những viên sỏi hay đá có kích thước nhỏ (đối với ô Dân) và kích thước lớn (đối với ô Quan). Ở mỗi ô dân sẽ đặt 5 quân, tổng cộng cho cả trò chơi là 50 quân. Còn đối với những ô hình bán nguyệt thì có hai quân lớn. Hai đội sẽ “oẳn tù tỳ” hoặc thỏa thuận để xác định ai được đi trước.
Người chơi trước cầm quân tại một ô quân bên mình và đi rải lần lượt vào các ô quân khác theo chiều tự chọn, qua mỗi một ô vuông sẽ để lại một quân. Nếu như hết quá trình rải mà quân cuối cùng rơi vào ô quân mà ô ngay đằng sau ô đó trống thì người chơi sẽ ăn được toàn bộ quân tại ô đằng sau nữa. Người chơi sẽ cố gắng di chuyển quân sao cho ăn được càng nhiều dân và ăn được quan thì càng tốt. Nếu như ăn được Quan thì số điểm mà mỗi người chơi có là 10 điểm (mỗi Dân chỉ có 1 điểm). Nếu trong quá trình chơi mà phía bên mình hết quân thì người chơi phải lấy quân đã ăn được rải vào các ô để lấy quân đi (mỗi ô chỉ cần rải một quân). Nếu không đủ quân người chơi phải vay đối phương để chơi. Cuộc chơi sẽ kết thúc khi toàn bộ Dân và Quan ở hai ô quan đã bị ăn hết. Trường hợp hai ô quan đã bị ăn hết nhưng vẫn còn dân thì quân trong những hình vuông phía bên nào coi như thuộc về người chơi bên ấy; tình huống này được gọi là “hết Quan, tàn Dân, thu quân, kéo về”. Hai người tính quân cộng điểm, ai nhiều điểm hơn thì thắng cuộc.
Trò chơi "ô ăn quan" tại Bảo tàng tỉnh Hải Dương
Ô ăn quan là một trò chơi dân gian thú vị tạo không khí hào hứng sôi nổi, rèn luyện khả năng tính toán và sự gần gũi gắn kết tình bạn giữa những người chơi.
Để có những giây phút trở về với tuổi thơ yên bình, vui vẻ cùng với những hoạt động trải nghiệm hấp dẫn khác, xin mời quý khách hãy đến với Bảo tàng Hải Dương.
NGUYỄN THỊ NGỌC BÍCH
Phòng Hành chính Tổng hợp