Năm 2021, Bảo tàng tỉnh xây dựng Kế hoạch phục dựng “Không gian Bếp Việt xưa” và trải nghiệm xay thóc, giã gạo tại khuôn viên Bảo tàng với mong muốn khách tham quan, đặc biệt là các em học sinh được ngắm nhìn, và trực tiếp trải nghiệm các nông cụ và đồ dùng sinh hoạt của người Việt xưa. Từ đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm cho thế hệ trẻ biết trân trọng những thành quả mà cha ông ta đã tạo dựng, say mê sáng tạo trong học tập và cuộc sống.

      Để chuẩn bị cho công tác phục dựng, ngày 10/4/2021, Bảo tàng tỉnh tiến hành khảo sát, nghiên cứu tại một số gia đình ở thôn Ngọc Hòa, xã Vĩnh Hòa, huyện Ninh Giang. Qua nghiên cứu, khảo sát người dân nơi đây vẫn còn lưu giữ và có thể phục chế lại được một số nông cụ, đồ dùng sinh hoạt, đặc biệt cách thức, phương pháp phục dựng lại không gian căn bếp xưa hay chiếc cối xay thóc của người Việt ở vùng đồng bằng Bắc Bộ với chất liệu tre, đất,…Được sự hướng dẫn của các bậc cao niên thôn Ngọc Hòa và sự nghiên cứu, tìm tòi, quyết tâm phục dựng của tập thế cán bộ, viên chức người lao động Bảo tàng tỉnh đến nay căn bếp đã cơ bản được hoàn thiện. Để có hiện vật cho trưng bày và trải nghiệm, Bảo tàng tỉnh đã cho tiến hành họp triển khai công tác sưu tầm hiện vật tại xã Vĩnh Hòa và các địa phương khác trong tỉnh Hải Dương.

 

      Ngày 12/7/2021, Bảo tàng tỉnh Hải Dương phối hợp với Phòng Văn hóa, Thông tin huyện Ninh Giang và Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hòa họp triển khai công tác sưu tầm hiện vật phục vụ trưng bày “Không gian bếp Việt xưa”. Sau gần một tháng sưu tầm với sự giúp đỡ của lãnh đạo UBND xã Vĩnh Hòa; chính quyền và nhân dân hai thôn Ngọc Hòa và Vĩnh Xuyên,... Tổ công tác đã sưu tầm được 125 hiện vật các loại như: hòm đựng thóc, bát đong thóc, quả bầu giống, nong, nia, néo đập lúa, liềm, bát, đĩa, mâm gỗ, gáo dừa, gầu sòng, bu gà, đòn càn, đòn sóc, quạt rê thóc,... Phân theo chất liệu hiện vật, cụ thể như sau: Tre 56 hiện vật, gốm 23 hiện vật, gỗ 19 hiện vật, kim loại 10 hiện vật, sành 09 hiện vật, đá 02 hiện vật, đất nung 01 hiện vật và chất liệu khác 05 hiện vật.

 

      Trong số các hiện vật nông cụ nêu trên, nhiều hiện vật có ý nghĩa đối với đời sống của người Việt xưa như: hòm đựng quần áo (sử dụng từ năm 1932), hòm đựng thóc (sử dụng từ năm 1970), mâm gỗ, mâm nứa cuộn, quả bầu giống..., tiêu biểu như chiếc hòm đựng thóc của gia đình bà Nguyễn Thị Bầu thôn Ngọc Hòa đã sử dụng hơn 50 năm. Hòm thóc không chỉ là một vật dụng dùng để đựng thóc mà do điều kiện còn khó khăn, thiếu tốn, người nông dân đã tận dụng mặt hòm thóc làm ban thờ cúng gia tiên. Theo đó, hòm thóc được coi là linh hồn của nhà nông. Ngoài hiện vật trên gia đình cụ Bầu hiện còn lưu giữ được căn nhà 5 gian và căn bếp 3 gian tường chát vách đất, mái lớp lá và nhiều hiện vật nông cụ xưa phục vụ đời sống sinh hoạt hằng ngày; Chiếc rá vo gạo (đường kính 43,5 cm) của gia đình cụ Nguyễn Thị Bé, thôn Vĩnh Xuyên do chính tay cụ đan từ năm 1971. Chiếc rá là vật kỷ niệm, là đồ quý của cả thôn, vì mỗi khi gia đình nhà ai có việc hiếu, hỷ đều mượn về vo gạo. Hiện vật được làm từ bàn tay khéo léo của người nông dân nên hình thức đẹp, chất liệu tre cật bền chắc.

 

      Để sưu tầm đạt kết quả như trên, Bảo tàng tỉnh đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của Phòng VHTT huyện Ninh Giang, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hòa, các ông bà là Bí thư Chi bộ, trưởng các thôn, đặc biệt là sự hưởng ứng tích cực tham gia hiến tặng hiện vật của nhân dân hai thôn Ngọc Hòa và Vĩnh Xuyên cho Bảo tàng tỉnh. “Không gian bếp Việt xưa” và hoạt động trải nghiệm xay lúa, giã gạo tại Bảo tàng tỉnh Hải Dương hứa hẹn sẽ đem tới nhiều điều thú vị và hấp dẫn cho khách tham quan./.