Năm 2019, tôi được cán bộ văn hóa phường Ái Quốc , TP. Hải Dương đưa đến nhà ông Nguyễn Xuân Lạng để sưu tầm về hiện vật liên quan đến phần thưởng cao quý Huy hiệu Bác Hồ đã tặng cho bố ông Lạng là ông Nguyễn Văn Trượng. Qua đợt sưu tầm trên, tôi được biết, gia đình ông Lạng còn lưu giữ chiếc ti vi JVC - mơ ước của nhiều gia đình thời bao cấp. Tôi đã vận động ngay lúc đó, nhưng ông cương quyết một lời, không đồng ý cho sưu tầm về Bảo tàng tỉnh Hải Dương. Với chuyên môn nghiệp vụ của mình, tôi đã lưu lại số điện thoại và địa chỉ trên, lâu lâu tôi gọi điện hỏi thăm sức khỏe gia đình ông, trao đổi về mục đích ý nghĩa hiện vật bảo tàng, về nơi lưu giữ di sản cho mọi thế hệ. Sau 3 năm tôi đã vận động, thuyết phục được ông Lạng bàn giao chiếc ti vi trên cho cơ quan.
Sưu tầm hiện vật thời bao cấp tại gia đình ông Nguyễn Xuân Lạng (phường Ái Quốc, TP. Hải Dương)
Đây là chiếc ti vi JVC của nhà ông Nguyễn Xuân Lạng, sinh năm 1952 thôn Vũ Thượng, xã Ái Quốc, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương (nay là phường Ái Quốc, TP. Hải Dương) sử dụng từ những năm 80 của thập kỷ trước.
Trước thời kỳ đổi mới, đời sống kinh tế của người dân thôn Vũ Thượng (Ái Quốc, Nam Sách) rất khó khăn, không mấy gia đình mua sắm được phương tiện nghe, nhìn để nâng cao hiểu biết văn hóa xã hội. Sau nhiều năm tiết kiệm, ông Nguyễn Xuân Lạng là người đầu tiên trong thôn mua được tivi. Được tin gia đình ông có tivi, bà con kéo đến chờ xem tin tức. Từ đó, cứ đến 18 giờ hàng ngày, ông đem ti vi ra ngoài sân bật cho mọi người cùng xem.
Ông Lạng kể lại “Tôi là công nhân Xí nghiệp Máy kéo của huyện Nam Thanh (nay là huyện Nam Sách), vợ tôi làm ở Xí nghiệp thảm len, ngày mua được ti vi gia đình tôi mổ thịt 1 con chó khao cả họ nội và họ ngoại”. Bấy giờ chiếc tivi giá trị lắm (quy ra 8,5 chỉ vàng, mua tại công ty điện tử Hanel).
Chiếc ti vi hình vuông, kích thước: Dài 35cm, cao: 34cm chất liệu kim loại, vỏ nhựa mầu đen, phía trước phần dưới bên trái vỏ in chữ “17 SYSTEM + AV c-1490”, phía trước phần dưới bên phải vỏ có các nút điều khiển: âm thanh, chuyển kênh, bật, tắt,.. in chữ Tiếng anh như “AUTO SEARCH, MAIN, POWER, ON, OFF, TIMER”. Phía sau ti vi in các thông số kỹ thuật, số seri như “MODEL C-1490M, RATED VOLTAGE 120V-240V, SERIAL NO HJ493F 01599C”. Tivi là hàng lắp ghép tại công ty điện tử Hanel. Hiện trạng ti vi còn sử dụng được.
Năm 2022, ông Nguyễn Xuân Lạng đồng ý bàn giao chiếc tivi cho Bảo tàng tỉnh quản lý và sử dụng làm hiện vật thời kỳ bao cấp. Chiếc ti vi huyền thoại là niềm mơ ước của nhiều gia đình thời bấy giờ - trước ngày đổi mới.
Hoàng Hương - Văn Đài