Ngày 28/10/2019, Bảo tàng tỉnh Hải Dương phối hợp với UBND xã Nghĩa An (huyện Ninh Giang) và UBND xã Lê Lợi (huyện Gia Lộc) tổ chức Hội nghị xin ý kiến nội dung lý lịch và thống nhất phương án khoanh vùng bảo vệ di tích đình Do Nghĩa, xã Nghĩa An và đình Bùi Thượng, xã Lê Lợi trước khi trình các cấp có thẩm quyền xem xét quyết định xếp hạng. 

 

      Đình Do Nghĩa thờ bốn vị Thành hoàng hiệu là: Minh Lễ Đại vương; Thiện Chính linh ứng Cư sĩ Đại vương (húy là Thiện Sỹ); Lữ Gia hiển ứng Đại vương và Nguyệt Quang công chúa. Tương truyền, di tích khởi dựng vào thời hậu Lê (thế kỷ XVIII), đến thời Nguyễn trùng tu, tôn tạo khang trang, kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung, chất liệu bằng gỗ tứ thiết. Năm 1949, Pháp chiếm đóng làng để xây dựng đồn bốt, nhân dân đã cho thiêu rụi toàn bộ ngôi đình để không cho thực dân Pháp làm cơ sở đồn trú. Năm 2009, thể theo nguyện vọng của chính quyền và nhân dân địa phương, ngôi đình được phục dựng trên nền đất cũ khang trang to đẹp như hiện nay. Hiện tại, di tích có kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung, chất liệu bằng gỗ tứ thiết, xây đao tàu déo góc, kết cấu khung vì chồng rường, giá chiêng, các mảng chạm khắc hoa văn theo đề tài lá lật, lá hóa long truyền thống. Hiện tại, di tích còn lưu giữ 01 tượng Thành hoàng hiệu Lữ Gia hiển ứng Đại vương, 01 hòm sắc (chất liệu gỗ), 02 lọ lục bình (chất liệu gốm); 01 đôi đèn nến, 01 đỉnh đồng (chất liệu kim loại) niên đại vào thời Nguyễn. Lễ hội truyền thống hàng năm diễn ra trong ba ngày, từ 10 - 12 tháng 11 (âm lịch). Trong lễ hội, ngoài phần lễ, phần hội có tổ chức giao lưu văn nghệ với các thôn Trịnh Xuyên, An Cư, Phù Lịch và Đa Nghi trong xã.

      Đình Bùi Thượng thờ Thành hoàng là Trương Công Tế (là nhân thần), có công giúp Triệu Việt Vương (549 - 571) đánh giặc Lương vào thế kỷ VI. Do có công lao với dân, với nước, trải qua các triều đại phong kiến nhà Lê, Nguyễn, Trương Công Tế được ban tặng nhiều sắc phong vào các năm: Cảnh Hưng 44 (1783), Minh Mạng 2 (1821), Thiệu Trị 4 (1844), Tự Đức 3 (1850), Tự Đức 33 (1880), Đồng Khánh 2 (1887) và Khải Định 9 (1924).

Đình Bùi Thượng khởi dựng vào trước năm Cảnh Hưng 44 (1783). Đến thời Nguyễn (thế kỷ XIX), ngôi đình được trùng tu, tôn tạo khang trang. Công trình có kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung, chất liệu bằng gỗ tứ thiết, xây đao dĩ. Năm 1968, thực hiện chủ trương “Bài trí mê tín dị đoan”, 5 gian đại bái bị hạ giải. Năm 1994, tòa đại bái được khôi phục trên nền cũ và năm 2004 tôn tạo lại như hiện nay. Hiện, di tích có kiến trúc kiểu chữ Đinh (J) gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung. Tòa đại bái bằng chất liệu bê tông cốt thép, vì kèo kiểu kèo cầu quá giang, hậu cung 3 gian bằng chất liệu gỗ tứ thiết, các mảng chạm khắc theo đề tài tứ linh, lưỡng long chầu nhật, lá lật... kiến trúc thời Nguyễn. 

      Sau khi thảo luận, Hội nghị đã thống nhất phương án khoanh vùng bảo vệ di tích đình Do Nghĩa và đình Bùi Thượng. Việc xếp hạng di tích đình Do Nghĩa và đình Bùi Thượng đáp ứng tâm tư nguyện vọng và nhu cầu tín ngưỡng của chính quyền và cộng đồng nhân dân sở tại, trên cơ sở đó góp phần giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, từng bước nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị di tích một cách hiệu quả.