Năm 1965 do thất bại nặng nề trong chiến lược chiến tranh đặc biệt, đế quốc Mỹ ồ ạt cho quân tiến vào miền Nam tiến hành chiến lược chiến tranh Cục bộ và mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc. Nhằm mục đích phá hủy tiềm lực kinh tế, quốc phòng và ngăn cản sự chi viện của miền Bắc đối với cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân miền Nam, làm lung lay ý chí chiến đấu chống Mỹ cứu nước của nhân dân cả hai miền..Để thực hiện âm mưu đó, Mỹ đã sử dụng những phương tiện chiến tranh hiện đại nhất lúc bấy giờ đánh phá miền Bắc hết sức ác liệt, trong đó có Hải Dương, trọng tâm là những tuyến cầu, đường huyết mạch quan trọng như tuyến đường 5 và các cây cầu Phú Lương, cầu Lai Vu...

      Dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Quốc phòng, quân và dân Hải Dương đã phát động phong trào thi đua sôi nổi quyết đánh trả cuộc chiến phá hoại của đế quốc Mỹ. Tháng 1/ 1965 máy bay Mỹ đã nhiều lần xâm phạm vào không phận Hải Dương, xâm nhập vào hầu hết các địa bàn trong tỉnh. Các địa phương phải tổ chức khẩn trương làm đường mới và khai thông các con đường vòng, đường phụ, mở thêm bến phà để chủ động đối phó khi máy bay địch đánh phá dọc theo tuyến đường 5 và các cây cầu đảm bảo giao thông thông xuốt. Chính vì vây, việc tổ chức lực lượng bắn máy bay địch đảm bảo giao thông trên tuyến đường 5 được Bộ Quốc phòng, Quân khu 3 và địa phương hết sức chú trọng nhất là các cây cầu, trong đó có cầu Lai Vu.

      Cầu Lai Vu là cây cầu sắt được xây dựng vào năm 1901 trong quá trình xây dựng tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng và được hoàn thành vào tháng 4/1903. Cầu bắc qua sông Lai Vu với độ dài 120m nằm trên địa bàn xã Lai Vu, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương

      Với vị trí trọng yếu của mình, cầu Lai Vu đã gắn với nhiều trận đánh quan trọng của quân và dân Hải Dương trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Một trong những trận đánh nổi tiếng được coi là chiến thắng trận đầu của quân và dân Hải Dương trong thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ đó là trận đánh bảo vệ cầu Lai Vu ngày 5/11/1965

Vào lúc 13 giờ 30 phút ngày 5/11/1965, đế quốc Mỹ cho 20 máy bay đánh phá cầu Lai Vu từ 2 hướng: Đông Nam và Đông Bắc; chúng bay thành nhiều tầng, tổ chức đánh liên tục trong vòng 7 phút, ném 50 quả bom loại 910 kg và 450 kg. Lực lượng vũ trang địa phương, có sự hiệp đồng chặt chẽ của Tiểu đoàn phòng không 514 và Trung đoàn 213, cảnh giác cao, chiến đấu giỏi, phối hợp chính xác, bắn rơi tại chỗ 1 máy bay F-8U, tên giặc lái vừa nhảy dù chạm đất cũng đã bị nhân dân Lai Vu bắt sống.

 

      Chiến thắng trận đầu của quân và dân tỉnh nhà là nguồn khích lệ động viên toàn dân, toàn quân hăng hái sản xuất và chiến đấu, tạo khí thế hăng hái, sẵn sàng gia nhập quân đội chống Mỹ cứu nước của nam nữ thanh niên Hải Dương. Đồng thời, góp phần tô thắm thêm truyền thống anh dũng kiên cường của mảnh đất xứ Đông.

Ngay sau trận chiến bảo vệ cầu Lai Vu kết thúc thắng lợi, cán bộ của Bảo tàng tỉnh không quản ngại khó khăn, kịp thời đi sưu tầm mặc bom đạn của kẻ thù. Những mảnh xác của chiếc máy bay F-8U rơi tại cầu Lai Vu đã được chính cán bộ Bảo tàng vớt, mang về lưu giữ, bảo quản và trưng bày. Sưu tập gồm nhiều mảnh gồm các bộ phận của máy bay như: thân, cần số, khoang buồng lái, ghế ngồi, bánh xe cơ động, khoang máy bay, cánh máy bay...

      Đặc biệt, với tinh thần “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”, chị Bùi Thị Lãng và Bùi Thị Miến, xã Lai Vu, huyện Kim Thành đang gặt lúa ở cánh đồng gần cầu, khi thấy tên giặc lái Mỹ nhảy dù xuống đã nhanh chóng dùng liềm, đòn xóc đuổi theo và bắt được tên phi công, đồng thời thu được nhiều tang vật như quần áo, ba lô và đồ dùng sinh hoạt.

      Đây cũng là trận đánh gắn liền với tên tuổi của nữ du kích dũng cảm Bùi Thị Vân - một hình tượng đẹp đã đi vào thơ của nhà thơ Tố Hữu

      Hiện nay, bộ sưu tập hiện vật về chiến thắng trận đầu bảo vệ cầu Lai Vu ngày 5/11/1965 bao gồm: các mảnh xác máy bay, liềm, đòn xóc, tang vật của phi công Mỹ đang được trưng bày tại nhà trưng bày chính của Bảo tàng tỉnh trong không gian giới thiệu các hình ảnh, tài liệu, hiện vật về thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Bộ sưu tập là minh chứng cụ thể về lịch sử đấu tranh cách mạng của quân và dân tỉnh nhà trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thông qua bộ sưu tập, khách tham quan đặc biệt là các bạn học sinh, sinh viên sẽ được bổ sung kiến thức lịch sử, thấy được những tội ác của giặc. Đồng thời, góp phần tuyên truyền lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, tự hào dân tộc cho các em học sinh, sinh viên, thế hệ trẻ khi đến tham quan...