Là một thiết chế văn hóa đặc thù, nằm tại trung tâm thành phố Hải Dương, Bảo tàng tỉnh Hải Dương từ lâu được coi là điểm đến tham quan, vui chơi, trải nghiệm hấp dẫn đối với du khách và là địa chỉ thân thiết đối với các thầy cô giáo và các em học sinh trong tỉnh. Không chỉ có vị trí thuận lợi, không gian cảnh quan đẹp, nơi đây còn đang lưu giữ và trưng bày một khối lượng di sản văn hóa lớn về lịch sử, văn hóa vùng đất, con người xứ Đông xưa và Hải Dương nay.

      Cũng như các Bảo tàng khảo cứu địa phương trong cả nước, Bảo tàng tỉnh Hải Dương có chức năng lưu giữ, bảo quản và trưng bày các sưu tập hiện vật, tài liệu về lịch sử tự nhiên và xã hội .Trong đó, công tác thuyết minh, tuyên truyền giáo được xem là khâu cuối cùng, có nhiệm vụ chuyển tải những nội dung trưng bày bảo tàng thông qua những tư liệu, hiện vật, hình ảnh...

 

      Nhận thức được điều đó, những năm gần đây Bảo tàng tỉnh Hải Dương đã tích cực đẩy mạnh công tác thuyết minh, tuyên truyền - giáo dục, nhằm tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá, giáo dục những di sản văn hóa tỉnh nhà đối với quần chúng nhân dân và khách tham quan.

      *Về công tác thuyết minh

      Hiện nay, công tác thuyết minh, tuyên truyền - giáo dục được giao cho cán bộ phòng Trưng bày - tuyên truyền. Qua quá trình được hướng dẫn, đào tạo và thực hiện nhiệm vụ hầu hết các thuyết minh viên đều có chuyên môn nghiệp vụ phù hợp với công tác bảo tàng. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp truyền đạt chưa phân biệt rõ ràng các đối tượng tham quan phù hợp với từng lưa tuổi, trình độ, nhu cầu… của khách là một trong những khó khăn đối với đội ngũ thuyết minh. Trước thực trạng trên, Ban lãnh đạo Bảo tàng tỉnh đã cho đội ngũ thuyết minh viên tham gia các lớp tập huấn nhằm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp. Mỗi khóa học thực sự có ý nghĩa, là cơ hội tốt để mỗi cán bộ tự học hỏi, sáng tạo, đổi mới phương pháp thuyết minh, từng bước chuẩn hóa hướng tới sự chuyên nghiệp. Cùng với đó là tổ chức cho cán bộ đi tham quan, học tập, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm với các Bảo tàng bạn nhằm nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ, trong đó ưu tiên cán bộ thuyết minh. Đặc biệt, trong những năm gần đây, Bảo tàng còn thường xuyên triển khai các buổi trao đổi, tọa đàm chuyên môn theo hướng đi sâu vào nghiên cứu, tìm hiểu các vấn đề liên quan đến nội dung trưng bày của Bảo tàng và gắn liền mỗi nội dung vào một đối tượng khách tham quan. Thông qua các buổi trao đổi, tọa đàm chuyên môn đã giúp cho đội ngũ thuyết minh viên của Bảo tàng tỉnh xây dựng được kỹ năng giao tiếp phù hợp, xây dựng được bài thuyết minh có cấu trúc rõ ràng, mạch lạc, chuẩn về mặt kiến thức. Mỗi bài sẽ phù hợp với tâm lý, trình độ, độ tuổi… của từng đối tượng du khách. Đồng thời cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, truyền thống văn hóa, bản sắc văn hóa dân tộc…để bổ sung thêm kiến thức tổng hợp, toàn diện cho đội ngũ thuyết minh viên.

      *Về công tác tuyên truyền - giáo dục

      Bên cạnh việc hướng dẫn tham quan tại hệ thống trưng bày cố định, trưng bày chuyên đề, hàng năm Bảo tàng tỉnh đã thực hiện nhiều hình thức tuyên truyền - giáo dục khác như:

      - Tổ chức trưng bày lưu động, trưng bày phối hợp phục vụ công tác tuyên truyền các sự kiện, nhiệm vụ chính trị nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc và của tỉnh

      - Viết bài giới thiệu về hoạt động của bảo tàng đăng trên Website của đơn vị, của ngành…Số lượng tin bài được phân bổ theo từng phòng và từng tháng, trong đó khuyến khích những bài viết mang tính nghiên cứu, chuyên môn sâu. Điều này, giúp cho mỗi cán bộ không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức và nâng cao kỹ năng viết.

      - Nhằm từng bước đổi mới các hoạt động, từ năm 2017 Bảo tàng tỉnh đã đưa chương trình trải nghiệm quy trình sản xuất gốm cố và một số trò chơi dân gian truyền thống vào nội dung tham quan. Qua hoạt động trải nghiệm,các bạn học sinh sẽ được rèn luyện thêm các kỹ năng trong cuộc sống, tính chủ động, sáng tạo, sự đam mê góp phần nâng cao ý thức trân trọng, gìn giữ bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc.

Cùng với đó, những năm gần đây, để đến gần hơn với công chúng, Bảo tàng tỉnh đã xây dựng các video clip tuyên truyền, giới thiệu về các sự kiện chính trị, danh nhân tiêu biểu của tỉnh cũng như các hiện vật, sưu tập hiện vật có giá trị tại Bảo tàng. Hoạt động tuyên truyền này đến nay được công chúng đón nhận tích cực và đánh giá cao.

      *Sáng kiến mới

      Thời gian gần đây, do tình hình đại dịch Covid-19 kéo dài, tất cả các khu vui chơi, giải trí, trong đó có Bảo tàng trên địa bàn tỉnh đều đóng cửa, đây cũng là lúc người dân dành nhiều thời gian cho việc đọc sách, truy cập mạng xã hội… Nhằm tăng sự tương tác giữa bảo tàng và công chúng, lãnh đạo Bảo tàng đã chỉ đạo đội ngũ cán bộ thuyết minh tuyên truyền thực hiện nhiều video clip tuyên truyền sinh động, tập trung công tác truyền thông trực tuyến. Bảo tàng đã lần lượt giới thiệu đến công chúng hình ảnh các không gian trưng bày cố định với những hiện vật tiêu biểu, các danh nhân, nhân vật lịch sử cùng những trưng bày chuyên đề.

      Tính từ đầu năm 2020 khi ảnh hưởng của đại dịch Covit -19 đến nay, các cán bộ thuyết minh, tuyên truyền dưới sự chỉ đạo của Ban Giám đốc Bảo tàng đã xây dựng nội dung và ghi hình thực hiện 16 video clip. Trong đó, có những video clip tuyên truyền giới thiệu về các danh nhân, nhân vật tiêu biểu của tỉnh nhà như: Danh nhân Chu Văn An, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Lê Thanh Nghị; Kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, bảo tàng đã xây dựng 03 video clip giới thiệu những hiện vật, hình ảnh gắn liền cuộc đời và sự nghiệp cũng như những tình cảm Bác đã giành cho nhân dân Hải Dương; Bảo vật Quốc gia đầu tiên của tỉnh - Trống đồng Hữu Chung cũng được giới thiệu thông qua hình thức video. Đặc biệt, các sự kiện chính trị tiêu biểu của tỉnh và đất nước cũng lần lượt được tuyên truyền rộng rãi đến công chúng như: clip Kỷ niệm 75 năm ngày Quốc khánh nước CHXHCNVN (2/9/1945 - 2/9/2020); Kỷ niệm 80 năm thành lập Đảng bộ tỉnh Hải Dương (10/6/1940 - 10/6/2020) và Chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025.

      Ngày 11/5/2021 Bảo tàng tỉnh đã khai mạc Trưng bày chuyên đề “Bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp - Ngày hội toàn dân”. Tuy nhiên, dịch bệnh bùng phát, nhân dân chưa có cơ hội đến tham quan tìm hiểu. Nắm bắt kịp thời tâm lý và nhu cầu của công chúng, cán bộ Bảo tàng tỉnh đã xây dựng 5 video clip tuyên truyền giới thiệu trước và sau khai mạc. Mỗi video được xây dựng theo một nội dung cụ thể từ tổng quát đến chi tiết theo từng chủ đề, giúp cho người xem thấy được không gian trưng bày, các tài liệu hiện vật, hình ảnh. Đồng thời, thấy được vai trò của Quốc hội cũng như sự lớn mạnh của Hội đồng nhân dân tỉnh nhà qua từng nhiệm kỳ hoạt động.

      Các video clip đều được đưa lên tất cả các kênh truyền thông trực tuyến của Bảo tàng như: Wedsite, Facebook, Zalo. Những video clip được đăng lên đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ cộng đồng cho đến đồng nghiệp. Điều đó cho thấy, bảo tàng tỉnh đã đi đúng hướng và không chỉ giới hạn mình trong một không gian trưng bày, góp phần tạo nên sức sống cho bảo tàng trong những ngày đóng cửa vì dịch bệnh.

      Có thể nói, trong thời đại ngày nay, trước những tiến bộ không ngừng của công nghệ thông tin, công tác thuyết minh, truyên truyền - giáo dục của Bảo tàng tỉnh cần không ngừng nỗ lực cố gắng hơn nữa trong việc học tập, nâng cao kiến thức đáp ứng nhu cầu của khách tham quan, đưa hoạt động tuyên truyền giáo dục đến với công chúng, góp phần phát huy những giá trị văn hóa đang được gìn giữ tại bảo tàng để Bảo tàng tỉnh Hải Dương trở thành “địa chỉ đỏ” trong hành trình tham quan, hưởng thụ văn hóa của công chúng.