Trong dòng chảy lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta đã sản sinh ra biết bao anh hùng, trong đó có những người phụ nữ kiệt xuất. Những tên tuổi lẫy lừng như: Bà Trưng, Bà Triệu, Nguyễn Thị Minh Khai, Nguyễn Thị Định ... cùng biết bao người Mẹ Việt Nam anh hùng đã nén đau thương, gạt nước mắt tiễn chồng, tiễn con ra đi vì nghĩa lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Phát huy truyền thống của phụ nữ Việt Nam, các thế hệ phụ nữ quê hương Hải Dương luôn phát huy truyền thống anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang. Anh hùng Mạc Thị Bưởi cũng là một trong những người con gái tiêu biểu đã viết lên trang lịch sử phụ nữ vẻ vang đó.
(Tượng nữ anh hùng Mạc Thị Bưởi tại phường Ái Quốc, Tp. Hải Dương)
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình bần nông ở thôn Long Động, xã Nam Tân, huyện Nam Sách, cô gái trẻ Mạc Thị Bưởi đã dành trọn những tháng năm đẹp nhất của cuộc đời mình chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, góp phần giải phóng quê hương Nam Sách thân yêu.
Năm 1941, ánh sáng cách mạng đã đến với vùng quê Nam Sách, phong trào cách mạng tiền khởi nghĩa phát triển ở quê hương, chị đã hồ hởi, náo nức, đi theo cách mạng và chị cũng nhận ra rằng chỉ có đi theo cách mạng thì cuộc đời người nông dân nghèo đói mới có cơ hội thay đổi. Chị tích cực tham gia du kích, xây dựng cơ sở kháng chiến, mưu trí, sáng tạo nên nhiều lần thoát hiểm khi mang tài liệu ở huyện về hoặc vượt sông Kinh Thầy.
Với bản tính cần cù, gan dạ và lòng căm thù giặc, khi được giao nhiệm vụ, bất kể ngày đêm mưa rét, chị đều nỗ lực hoàn thành. Nhiều lần chị đưa đón cán bộ an toàn vượt qua những khu vực địch kiểm soát, giữ vững được liên lạc, tạo thuận lợi cho cán bộ đi về hoạt động và bảo vệ cơ sở.
Trong một lần khi đang làm nhiệm vụ, do chỉ điểm, chị Bưởi đã bị bắt. Tại đây, chị đã bị địch tra tấn dã man dưới nhiều hình thức. Nhưng chị quyết không khai cơ sở cách mạng và nơi cất giấu tài liệu của Đảng. Biết không thể khuất phục được người con gái kiên trung này, địch đã treo chị lên bụi tre, dùng dao bầu và chảo cắt tiết, rồi lăn xác chị xuống cầu ao làng.
Tấm gương hi sinh oanh liệt của chị Bưởi không chỉ làm cho lũ giặc phải run sợ, bàng hoàng, mà sự hi sinh của chị, đã cổ vũ đồng chí, đồng bào trong xã, trong huyện nói riêng và cả nước nói chung tiếp tục đấu tranh, góp phần thúc đẩy cuộc kháng chiến chống Pháp đến ngày thắng lợi.
Chị Mạc Thị Bưởi hy sinh khi mới 24 tuổi xuân. Sự ra đi của chị để lại trong lòng nhân dân địa phương và đồng đội niềm thương tiếc vô hạn. Hành động hy sinh anh dũng vì cách mạng của chị đã được Nhà nước ghi nhận và truy tặng Huân chương Quân công hạng Nhì, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 31/8/1955. Chị cũng là nữ anh hùng LLVTND đầu tiên của tỉnh Hải Dương.
Để ghi công và tưởng nhớ người con gái anh hùng của quê hương, UBND tỉnh đã xây dựng tượng đài và nhà tưởng niệm. Đây là công trình đền ơn đáp nghĩa thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, lòng biết ơn sâu sắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân tỉnh Hải Dương đối với Nữ anh hùng Mạc Thị Bưởi. Chị mãi là tấm gương sáng cho mỗi thế hệ người Hải Dương hôm nay và mai sau.
Lê Thị Thủy Ngọc
Phòng Trưng bày