Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954-1975), nhân dân Hải Dương cũng như nhân dân miền Bắc vừa xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội, vừa phải chiến đấu chống hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, vừa dồn sức chi viện cho cách mạng miền Nam. Đây cũng là giai đoạn lịch sử chứng minh sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, tinh thần và ý chí kiên cường, sáng tạo của quân đội và nhân dân Việt Nam.
Thời gian này, nhân dân Hải Dương đã vượt qua khó khăn thử thách, lao động sáng tạo với các khẩu hiệu như “Tay cày, tay súng”, “Tay búa, tay súng”, “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”,... để hoàn thành các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội, vừa đảm bảo đời sống của các tầng lớp nhân dân, vừa có những đóng góp chi viện cho miền Nam ruột thịt.
Phong trào thanh niên “Ba sẵn sàng” xung kích trên đồng ruộng
Trên lĩnh vực nông nghiệp, Hải Dương tiếp tục hoàn thiện quan hệ sản xuất, tiến hành nhiều đợt cải tiến quản lý hợp tác xã, hợp nhất các hợp tác xã lên quy mô toàn xã; thực hiện “Ba mục tiêu” trong nông nghiệp. Ngay từ năm 1972, tỉnh Hải Hưng là tỉnh thứ hai sau tỉnh Thái Bình và là một trong 5 tỉnh, thành của miền Bắc đạt danh hiệu “5 tấn thóc/ha”. Nhìn chung, sản xuất nông nghiệp đã đáp ứng được yêu cầu ngày càng nhiều về lương thực, thực phẩm, nguyên liệu cho công nghiệp, nông sản cho lao động, quốc phòng và các ngành kinh tế khác. Ngành nông nghiệp đã làm tốt nghĩa vụ đóng góp với Nhà nước, tăng tích lũy cho hợp tác xã và ổn định đời sống cho xã viên.
Sản xuất nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp chuyển hướng phát triển quy mô vừa và nhỏ để phù hợp với tình hình thời chiến. Với tinh thần tự lực, tự cường và khẩu hiệu “Tay búa, tay súng”, “Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật”, cán bộ, công nhân viên các nhà máy, xí nghiệp đã khắc phục khó khăn, nhất là khó khăn về nguyên liệu và trang thiết bị, hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch, đưa công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp của tỉnh tăng trưởng với tốc độ khá. Trong giai đoạn này, xây dựng cơ bản và giao thông vận tải trở thành nhiệm vụ quan trọng của tỉnh. Tỉnh đã chú trọng đầu tư xây dựng các công trình cơ bản mang tính trọng điểm phục vụ kịp thời cho công tác đảm bảo giao thông vận tải; chú trọng đào tạo công nhân lái xe, cán bộ kỹ thuật, công nhân giao thông nhằm đáp ứng yêu cầu vận tải phục vụ sản xuất và chiến đấu. Nhờ đó, trong những năm bị địch đánh phá ác liệt, công tác vận tải của tỉnh vẫn được đảm bảo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của việc vận chuyển hàng hóa phục vụ sản xuất, đời sống và chi viện cho chiến trường...
Không chỉ hoàn thành nhiệm vụ kinh tế, phát triển sản xuất, chăm lo đời sống nhân dân, trong 10 năm 1965-1975, quân và dân Hải Dương còn trực tiếp chiến đấu chống lại hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Chiến thắng của quân và dân Hải Dương trong việc bảo vệ vùng trời và tuyến giao thông vận tải chiến lược đã góp phần cùng quân và dân miền Bắc đánh bại hai cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ, buộc Mỹ phải chấm dứt ném bom miền Bắc, ký Hiệp định Pari, chấm dứt chiến tranh, lặp lại hòa bình ở Việt Nam năm 1973.
Trong thời gian này, Hải Dương đã làm tròn nghĩa vụ là hậu phương lớn của tiền tuyến miền Nam. Thực hiện khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, hàng vạn thanh niên Hải Dương đã xung phong tòng quân, tham gia chiến đấu tại các chiến trường miền Nam và chiến trường các nước bạn. Cụ thể toàn tỉnh Hải Dương đã có 125.369 người lên đường nhập ngũ, trong số đó có 26.876 người đã anh dũng hy sinh tại chiến trường miền Nam, 11.449 người là thương binh. Với những hy sinh và đóng góp trên, Hải Dương đã được Đảng, Nhà nước tặng 419 Huân chương Kháng chiến, toàn tỉnh có 7.430 gia đình có 3 con, 1.002 gia đình có 4 con, 152 gia đình có 5 con, 26 gia đình có 6 con và 7 gia đình có 7 con đi bộ đội.
Cũng trong thời gian này, nhân dân Hải Dương thực hiện tốt công tác hậu phương quân đội, chăm sóc các gia đình có quân dân đi chiến trường, gia đình thương binh, liệt sĩ; đón tiếp, chăm sóc hàng nghìn thương binh, bệnh binh từ chiến trường ra miền Bắc điều dưỡng.
Với nhiệm vụ vừa sản xuất, vừa chiến đấu, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, quân và dân Hải Dương đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ quê hương, chi viện tích cực cho chiến trường, góp phần cùng quân và dân cả nước hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vào vào mùa Xuân năm 1975.
Theo Lịch sử tỉnh Hải Dương