Ngày 28/11/2016, sau khi nhận được thông tin của ông Vương Đình Hợi, sinh năm 1948, thôn Hoàng Xá (Nam Chính, Nam Sách) cho biết ông Vương Đình Luyện, sinh năm 1963 cùng thôn đã phát hiện nhiều di vật đồ đồng trong quá trình cải tạo ao nuôi cá; Bảo tàng tỉnh đã cử cán bộ về gặp ông Luyện và tiến hành khảo sát thực địa.
Trong quá trình cải tạo ao, ông Luyện đã phát hiện nhiều di vật đồ đồng
Kết quả cho thấy 31 di vật đồ đồng ở độ sâu khoảng 01m so với mặt ao. Theo ông Luyện, trước kia tại đây có con ngòi Cừ Me, thường xuyên có nước thủy triều lên xuống. Khi mới phát hiện, các di vật được xếp thành 5 chồng, mỗi chồng có 6-7 chiếc. Tuy nhiên, hiện trường đã thay đổi do ông Luyện tháo dỡ di vật mang về xếp tại nhà. Cụ thể số lượng di vật như sau:
+ Nồi đồng (24 chiếc), chia ra 3 loại: loại lớn, loại vừa, loại nhỏ, đường kính miệng từ 14 - 23,5 cm, cao: từ 11- 22 cm. Các nồi có đặc điểm đường gân (vết đúc) nổi dọc thân, kiểu dáng giống nồi đất của làng Quao (Phú Điền, Nam Sách): đáy bằng, thân phình, vành miệng loe; không có vung đậy.
+ Sanh đồng (07 chiếc), chia ra 2 loại: loại lớn và loại nhỏ, đường kính miệng từ 26 - 34,5 cm, cao: từ 11- 11,5 cm. Các sanh có đặc điểm: có quai 2 bên, vành miệng loe bẻ 2,5 cm, thân tròn, đáy bằng, không có vung đậy.
Di vật đồ đồng có niên đại vào đầu thời Nguyễn (TK XIX)
Căn cứ kết quả khảo sát, những di vật đồ đồng phát hiện tại bờ ao nhà ông Vương Đình Luyện là đồ dùng sinh hoạt của người nông dân. Với số lượng lớn di vật, nhiều khả năng đây là tài sản của một gia đình giàu có trong làng. Vì một lý do nào đó, chủ nhân đã chôn giấu tại bờ ngòi Cừ Me. Căn cứ vào chất liệu và tạo hình, các di vật trên có niên đại vào đầu thời Nguyễn (thế kỷ XIX).
Các di vật không có hoa văn trang trí gì đặc biệt. Do bị chôn vùi lâu năm dưới lòng đất, hầu hết di vật bị hư hỏng nặng, giao lại địa phương quản lý. Bảo tàng tỉnh tiến hành đo vẽ, chụp ảnh tư liệu phục vụ công tác nghiên cứu lâu dài ./.
AN MẬU - HOÀNG HƯƠNG