BẢO TÀNG TỈNH HẢI DƯƠNG MỞ CỬA ĐÓN KHÁCH THAM QUAN VÀO CÁC NGÀY THỨ 3, THỨ 5 VÀ THỨ 7 HÀNG TUẦN \
CÔNG TÁC LẬP HỒ SƠ XẾP HẠNG DI TÍCH

               Đình Tam Lương, xã Tân Tiến (Gia Lộc) là một di tích có giá trị không chỉ về quy mô, kiến trúc nghệ thuật, cảnh quan thiên nhiên, hệ thống di vật, cổ vật mà còn về nhân vật được thờ trong di tích. 
 
 
Toàn cảnh khu di tích
 
               Đình thờ Thành hoàng là Phổ Chung, có công giúp vua Lý Nam Đế đánh giặc Ai Lao (thế kỷ VI). Theo văn bia, tài liệu hiện lưu giữ tại Viện Thông tin khoa học xã hội Hà Nội và tại di tích: Cha của vị Thành hoàng họ Phổ, tên Quảng, quê gốc ở châu Kim Lan, huyện Sưu Loại, phủ Thuận An, xứ Kinh Bắc (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh), gia đình vốn truyền thi lễ, hào phú, dung nạp hào kiệt bốn phương. Đến đời Phổ Quảng chẳng may gặp cơn hỏa hoạn, cháy hết nhà cửa, gia tài khánh kiệt. Phổ Quảng liền đến trang Hồng Xá (nay là xã Ngọc Sơn, huyện Tứ Kỳ) tìm kế sinh nhai. Được 3 - 4 năm, ông kết duyên cùng bà họ Đỗ, tên là Loan Lương, người trang Đông Cận (nay là xã Tân Tiến, huyện Gia Lộc), sinh hạ hai người con trai đặt tên là Hữu và Phẩm. Ba năm sau, bà Loan Lương lại sinh người con trai thứ ba, đặt tên là Chung. Đến năm 17, 19 tuổi, ba anh em đã tinh thông võ nghệ nổi tiếng một vùng. Bấy giờ, có giặc Ai Lao xâm chiếm nước ta, vua Lý Nam Đế vô cùng lo lắng, bèn mở trường thi tuyển chọn người tài. Ba anh em đều trúng tuyển và xin vua tiến quân đánh giặc. Ba anh em về bản trang lập cung sở, chia làm ba khu. Người anh cả lập cung Nguyễn khu. Người anh thứ hai lập cung Bùi khu. Người em thứ ba lập cung Tam Lăng khu, sau đó tiến quân đánh giặc. Phổ Phẩm mặc y phục, trang điểm giả làm con gái, nhan sắc rất mực xinh đẹp. Tướng giặc trông thấy đem lòng say mê. Từ đó, bỏ cả chỉ huy quân ngũ, không phòng bị gì. Nhân cơ hội đó, Phổ Hữu và Phổ Chung dẫn quân theo đường thủy tiến đánh, quân giặc đại bại. Vua Lý nghe tin liền triệu ba anh em về triều, mở tiệc chúc mừng, ban cho bạc 100 cân. Ba anh em xin vua được trở về quê hương bản quán sinh sống, khi tới Đồng giang biên xứ (nay là thôn Mỹ Xá, xã Ngọc Sơn) thì trời đổ mưa, ba anh em đều hóa. Khi mưa tạnh, dân làng đã thấy mối xông lên thành mộ, bèn hành biểu dâng lên vua. Vua vô cùng thương xót, liền sai sứ thần phụng sắc chỉ và ban quỹ công cho dân 100 quan tiền, cho phép dân ba khu ở bản trang lấy đó làm tiền của công hương đăng phụng thờ mãi mãi. Đồng thời, truyền cho dân lập miếu thờ, khen phong mỹ tự: “Anh linh cư sĩ Đại vương”.
             Trong ba anh em họ Phổ, đình Tam Lương thờ người em thứ ba là Phổ Chung làm Thành hoàng của làng vì khi tiến quân đánh giặc, Phổ Chung lập đồn sở tại Tam Lăng khu (làng Tam Lương ngày nay).
            Theo trí nhớ của các bậc cao niên trong làng, ban đầu đình Tam Lương xây dựng ở gần bờ sông Cầu Binh (nhánh sông Cống Câu), mặt tiền quay về hướng Bắc, sau do thiên tai lụt lội, bờ sông bị xói mòn, sạt lở nên di chuyển vào vị trí hiện nay. Năm 2010, nhân dân địa phương và con em xa quê phát tâm công đức xây dựng thêm một số hạng mục phụ trợ như nghi môn, hệ thống tường bao tạo cho khuôn viên di tích ngày một khang trang, tố hảo. Đình có kiến trúc kiểu chữ Đinh gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung còn bảo lưu được khá nguyên vẹn kiến trúc vào thời Nguyễn (thế kỷ XIX) với chất liệu gỗ tứ thiết.
 
  
Mặt trước đình Tam Lương
 
             Tòa đại bái dài 13,87m, rộng 4,91m xây tường hồi bít đốc, mái lợp ngói mũi. Bờ nóc đắp nổi phù điêu lưỡng long chầu nhật, hai đầu có lạc long ngậm bờ nóc, mặt chầu vào chính giữa và đuôi vắt ngược lên hồi đấu tạo sự đăng đối. Phía trước hồi xây dật cấp để nối với trụ biểu - cột đồng trụ ở hai bên. Trên thân trụ có viết chữ Hán với nội dung ca ngợi cảnh đẹp của di tích. Bộ khung chịu lực định vị vững chắc bởi hệ thống cột cái, cột quân và đặt lên các chân tảng đá. Các bộ vì chia gian liên kết bởi các cột, xà, con rường. Tại tòa nhà này có nhiều bức cốn nghệ thuật, có bức chạm hình một con rồng đang uốn mình, đầu nổi cao hoặc có bức chạm chim phượng đang xòe cánh bay... Mặt ngoài các bức cốn còn tô điểm thêm một số hình lá hóa long.
              Hậu cung 3 gian dài 7,05m, rộng 4,27m nối với gian trung tâm tòa đại bái bởi hệ thống kẻ xối với kết cấu ba vì kèo. Vì kèo thứ nhất kiến tạo dựa trên hai cột cái, thiếu hai cột quân với chức năng làm mở rộng lòng nhà. Trên xà ngang ở vì nóc đỡ mái kiểu ván mê, chạm bong kênh hình hổ phù ngậm chữ Thọ với hai tay dang rộng, hai mắt mở to rất sinh động, hai bên vì nách chạm độc long và hổ phù. Vì thứ hai kiến tạo giống với vì thứ nhất về mặt kết cấu là không có cột quân, nhưng ở vì nóc gối đỡ thượng lương và mái được thay bằng một chiếc giá chiêng uốn cong, mặt ngoài tạo các đường gờ nổi, kê trên hai trụ đấu, hai bên vì nách chạm hổ phù và hoa văn chữ triện. Vì thứ ba có đầy đủ cột cái và cột quân, nối giữa cột cái và cột quân là xà nách chạm lá hóa long, vì nóc kiểu ván mê chạm hổ phù ngậm chữ thọ, viền xung quanh chạm lá hóa long, hai vì bên chạm rồng cuốn thủy và chim phượng. Tất cả các bức chạm trên vì kèo tòa hậu cung chỉ chạm một mặt ngoài, mặt sau để trơn không trang trí.
               Có thể nói các bức chạm tại tòa đại bái và hậu cung đình Tam Lương với đề tài chủ yếu là các con vật trong bộ tứ linh “long, ly, quy, phượng” và các hình tượng cách điệu như lá hóa long, lá lật, vân mây... nhằm nhấn mạnh chức năng trang trí cho nội thất kiến trúc được dùng kỹ thuật chạm bong kênh, thậm chí chạm lộng với những mảng chắc khỏe, góc cạnh, dứt khoát mang đậm phong cách thời Nguyễn.
              Không chỉ là nơi thờ tự, sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng tâm linh, khu di tích đình Tam Lương còn gắn với nhiều mốc son cách mạng và kháng chiến của vùng đất Tân Tiến. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954), đình là nơi diễn ra các lớp bình dân học vụ, nơi chứa vũ khí của huyện Gia Lộc trước khi tiến đánh các đồn, bốt giặc. Đặc biệt, vào năm 1951 và 1952, khu vực giải vũ đình là nơi chứng kiến tội ác của thực dân Pháp. Tại đây, chúng đã dồn nhiều dân làng vào tra tấn, xét hỏi hòng đàn áp tinh thần kháng chiến của nhân dân trong thôn, xã. Thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ (1968 -1969), đình được sử dụng làm kho chứa thóc của Hợp tác xã và là nơi hội họp của dân quân, du kích địa phương.
              Từ khi khởi dựng cho đến nay, ngôi đình luôn là trung tâm sinh hoạt văn hóa tâm linh của cộng đồng làng xã, nơi bảo tồn và phát huy những thuần phong mỹ tục của địa phương. Với giá trị về lịch sử, văn hóa và kiến trúc, đình Tam Lương đã được UBND tỉnh xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật năm 2015.

                                            ĐẶNG THU THƠM
                                               Phòng Di tích
Các tin mới hơn
THÔNG BÁO DANH MỤC DI TÍCH XÂY DỰNG HỒ SƠ XẾP HẠNG NĂM 2023(30/06/2023)
KHẢO SÁT DI TÍCH ĐỀ NGHỊ XẾP HẠNG CẤP TỈNH, CẤP QUỐC GIA(09/05/2023)
HỘI ĐỒNG KHOA HỌC MỞ RỘNG XÉT DUYỆT HỒ SƠ XẾP HẠNG DI TÍCH NĂM 2022(12/12/2022)
HỘI NGHỊ TRIỂN KHAI KIỂM KÊ KHOA HỌC, ĐĂNG KÝ CỔ VẬT HUYỆN NAM SÁCH LẦN II, NĂM 2022(19/10/2022)
HỘI NGHỊ KHOANH VÙNG BẢO VỆ DI TÍCH(11/10/2022)
Các tin cũ hơn
MIẾU HỘI YÊN DI TÍCH GẮN VỚI CÂU CHUYỆN VỀ CÔNG CHÚA THỦY TINH(26/11/2021)
ĐỘC ĐÁO NGÔI ĐỀN THỜ BÀ CHÚA TẠI XÃ TIÊN PHONG, HUYỆN THANH MIỆN (24/11/2021)
NGÔI ĐÌNH THỜ HAI VỊ THÀNH HOÀNG CÓ CÔNG GIÚP TRIỆU QUANG PHỤC ĐÁNH GIẶC LƯƠNG(16/11/2021)
PHỐI HỢP KHẢO SÁT HỆ THỐNG CÁC DI TÍCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HẢI DƯƠNG ĐỂ BỔ SUNG TƯ LIỆU KHOA HỌC CHO VIỆC XÂY DỰNG HỒ SƠ DI SẢN THẾ GIỚI(29/06/2021)
THÊM 7 DI TÍCH LỊCH SỬ CẤP TỈNH(18/01/2021)
Tìm kiếm
Video
Ảnh Tư Liệu
Quảng cáo
na
na
na
na
na
na
Liên kết website
http://dochoi.haiduong.net.vn http://haiduong.net.vn

Mua sắm đồ chơi online, Chuyên đồ chơi điều khiển từ xa, chuyên xếp hình Lego, chuyên siêu xe, bán buôn bán lẻ đồ chơi, hải dương, đồ chơi rẻ nhất, đồ chơi độc đáo, đồ chơi hải dương uy tín